Προστατεύστε τον ευαυτό σας από τον ήλιο
Thursday, August 4, 2011
Leave a Comment
Ο ήλιος αναμφισβήτητα αποτελεί αστείρευτη πηγή ενέργειας και ζωής. Ωστόσο, η παρατεταμένη, μη ασφαλής έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει σημαντικές βλάβες στην ανθρώπινη υγεία. Ιδιαίτερα η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες με τόση μεγάλη ηλιοφάνεια. Υπολογίζεται ότι στις νότιες περιοχές της χώρας (Πελοπόννησος, Κρήτη, κλπ) η ετήσια ηλιοφάνεια φθάνει τις 3.000 ώρες, με αποτέλεσμα το σώμα μας σχεδόν όλο το χρόνο να βρίσκεται υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Από την ηλιακή ακτινοβολία μόνο τα τρία δισεκατομμυριοστά φτάνουν τελικά στο έδαφος της Γης, εκ των οποίων μόνο το 10% αντιστοιχεί στις υπεριώδεις ακτίνες. Τα προβλήματα, ωστόσο, που μπορούν να προκαλέσουν στον ανθρώπινο οργανισμό είναι δυστυχώς αντιστρόφως ανάλογα του μεγέθους τους. Ο χρόνος έκθεσης μέσα στον οποίο η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει τα προβλήματα αυτά διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται, τόσο από τον τύπο του δέρματος, όσο και από διάφορους άλλους παράγοντες, οι σημαντικότεροι των οποίων είναι:
ΤΟ ΟΖΟΝ: Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία απορροφάται σε μεγάλο βαθμό από το όζον που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας («Στρατόσφαιρα»). Η ελάττωση της περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας σε όζον έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο έδαφος και αντίστροφα.
ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ: Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι εντονότερη όταν δεν υπάρχουν σύννεφα. Τα σύννεφα γενικά εξασθενούν την ηλιακή ακτινοβολία, αλλά η αποτελεσματικότητα του φαινομένου αυτού εξαρτάται από το πάχος και τον τύπο των νεφών.
ΤΟ ΥΨΟΜΕΤΡΟ: Η υπεριώδης ακτινοβολία γίνεται ισχυρότερη όσο απομακρυνόμαστε κατακόρυφα από την επιφάνεια της
θάλασσας, επειδή η ποσότητα των συστατικών της ατμόσφαιρας που την απορροφούν ελαττώνεται με το ύψος. Μετρήσεις έδειξαν ότι η υπεριώδης ακτινοβολία αυξάνεται κατά περίπου 10% κάθε 1.000 μέτρα από το έδαφος.
ΑΝΑΚΛΑΣΕΙΣ: Ένα αντικείμενο ή ένα άτομο δέχεται ακτινοβολία απευθείας από τον ήλιο ή από ανακλάσεις στο έδαφος. Το ποσοστό της ανακλώμενης ακτινοβολίας εξαρτάται από το είδος της επιφάνειας του εδάφους. Τα δέντρα, το γρασίδι, το χώμα και το νερό ανακλούν λιγότερο από το 10% της υπεριώδους ακτινοβολίας, σε αντίθεση με τη στεγνή άμμο που ανακλά περίπου το 20% της ηλιακής ακτινοβολίας.
ΤΟ ΝΕΡΟ: Περίπου το 95% της υπεριώδους ακτινοβολίας διαπερνά το νερό (π.χ. στη θάλασσα) και το 50% διεισδύει σε βάθος περίπου 3 μέτρων. Όταν κολυμπάμε, το σώμα μας βρίσκεται μόλις λίγα εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του νερού και κατά συνέπεια δεν προστατεύεται από την υπεριώδη ακτινοβολία.
Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΗΛΙΑΚΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ: Σε μία ανέφελη ημέρα, η υπεριώδης ακτινοβολία παρουσιάζει τη μέγιστη ισχύ της κατά τις μεσημεριανές ώρες. Όσο πιο ψηλά βρίσκεται ο ήλιος στον ουρανό, τόσο πιο έντονη είναι η ακτινοβολία λόγω μικρότερης κλίσης των ηλιακών ακτίνων.
Το μαύρισμα του δέρματος αποτελεί το σήμα κατατεθέν του καλοκαιριού, καθώς έχει συνδυαστεί με την ομορφιά. Τι είναι, όμως, το μαύρισμα και πώς τελικά πραγματοποιείται; Για να απαντηθεί το συγκεκριμένο ερώτημα, θα πρέπει να κάνουμε μία σύντομη αναφορά στην ανατομία του δέρματος. Το δέρμα μας αποτελείται από δύο στιβάδες, την εξωτερική («Επιδερμίτιδα» ή «Κερατίνη Στιβάδα») που απαρτίζεται από νεκρά κύτταρα και την εσωτερική («Χόριο»).
Στο όριο μεταξύ της επιδερμίδας και του χορίου υπάρχει η βασική στιβάδα από όπου παράγονται όλα τα νέα κύτταρα της επιδερμίδας. Εκεί φιλοξενούνται και τα μελανοκύτταρα που παράγουν τη μελανίνη. Η συγκεκριμένη ουσία είναι υπεύθυνη για το χρώμα του δέρματός μας, δηλαδή όσο πιο πολλή μελανίνη έχει το δέρμα, τόσο πιο μαύρο φαίνεται αυτό. Όταν η υπεριώδης ακτινοβολία έρθει σε επαφή με τα μελανοκύτταρα, τα ερεθίζει για μεγαλύτερη παραγωγή μελανίνης και κατά συνέπεια για μαύρισμα του δέρματος. Η μελανίνη, επομένως, αποτελεί τη φυσική ασπίδα του οργανισμού μας, καθώς απορροφά σημαντικές ποσότητες ακτινοβολίας.
Συνοπτικά, οι βλάβες που επέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό περιλαμβάνουν:
1) Ηλιακά εγκαύματα: Είναι η συχνότερη και πιο γνωστή βλάβη, προκαλείται από παρατεταμένη έκθεση σε έντονο ηλιακό φως και οφείλεται κυρίως στην UVB ακτινοβολία. Εμφανίζεται μέσα σε 2 - 6 ώρες και τα συμπτώματα (κοκκινίλα, πρήξιμο, φουσκάλες και πόνος) κορυφώνονται μέσα στο πρώτο 24ωρο. Κατά την αποχώρηση του ηλιακού εγκαύματος σε μερικές μέρες, παρατηρείται ένα χαρακτηριστικό ξεφλούδισμα και μαύρισμα. Η αντιμετώπισή του γίνεται πάντα κατά περίσταση, ανάλογα με τον βαθμό εγκαύματος και τη σοβαρότητα της ζημιάς που έχει υποστεί η επιδερμίδα (π.χ. δροσερά λουτρά, ανακουφιστικές ειδικές λοσιόν, παυσίπονα).
2) Φωτοαλλεργικές Αντιδράσεις («Φωτοευαισθησία»): Ορισμένα φάρμακα ή προϊόντα εξωτερικής χρήσης περιέχουν χημικές ή φαρμακευτικές ουσίες που προκαλούν την λεγόμενη «Φωτοευαισθησία» (υπερευαισθησία του δέρματος στο φως του ήλιου). Οι συγκεκριμένες ουσίες είναι λιποδιαλυτές και φτάνουν στο δέρμα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.
Με την επίδραση της ακτινοβολίας ενεργοποιούνται τα μόρια αυτών των φαρμάκων, αντιδρούν με το οξυγόνο που υπάρχει στους ιστούς και δημιουργούν ελεύθερες ρίζες, οι οποίες δρουν καταστρεπτικά για το δέρμα. Άρα, ακόμη και σε περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, παρουσιάζονται:
- Εγκαύματα
- Κνησμός
- Φλεγμονές
- Καρκίνος του δέρματος
Τέτοιου είδους ουσίες είναι τα φυτά και αρωματικά έλαια (π.χ. άνηθος, μάραθος, γλυκάνισος, καρότο, σέλινο, λάχανο, λεμόνι, περγαμόντο, κλπ.), τα προϊόντα της πίσσας, φάρμακα (όπως αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, ψυχοφάρμακα, τοπικά αναισθητικά, αντιϊσταμινικά κλπ), βαφές, ρουζ, ουσίες σε σαπούνια, σαμπουάν, αποσμητικά, afer-shave, αντιηλιακά με χημικά φίλτρα, καθώς και κάποια συστατικά κρεμών και αλοιφών.
3) Οφθαλμολογικές Παθήσεις: Μπορεί ιατρικώς το μεγαλύτερο ενδιαφέρον να συγκεντρώνει το δέρμα, όμως εξίσου σημαντική είναι η βλάβη που μπορεί να προκληθεί και στα μάτια. Τα άμεσα αποτελέσματα της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι η πρόκληση φωτοκερατίτιδας στο μάτι. Επιπλέον, χρόνια αποτελέσματα είναι ο καταρράκτης, το πτερύγιο, η κερατοπάθεια και η επιπεφυκίτιδα.
4) Επιδείνωση Δερματοπαθειών που προϋπάρχουν, όπως ο ερυθηματώδης λύκος, ο απλός έρπης, το μέλασμα κ.ά.
5) Φωτογήρανση: Η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο έχει αθροιστική δράση. Το δέρμα, δηλαδή, "μαζεύει" ώρες και χρόνια «ηλιοέκθεσης» με αποτέλεσμα τη σταδιακή επιτάχυνση της γήρανσης του δέρματος, η οποία επιφέρει διαταραχές και υποβάθμιση των ανατομικών του στοιχείων (κερατινοκύτταρα, ελαστικές και κολλαγόνες ίνες, αγγεία κλπ). Υπεύθυνες για τη διαδικασία αυτή είναι κυρίως οι ακτίνες UVA, οι οποίες είναι σε θέση να προκαλέσουν ρυτίδες, άγριο και χαλαρό δέρμα ή ευρυαγγείες.
6) Δερματικό Καρκίνο: Η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί παραγωγή βλαπτικών ελεύθερων ριζών στο δέρμα, διαταραχές στο DNA και τα γονίδια, καθώς και πτώση της άμυνας του οργανισμού. Η φωτογήρανση, εκτός από την αισθητική σημασία της, έχει σοβαρές επιπτώσεις και στην υγεία του δέρματος. Για το κακόηθες μελάνωμα ειδικότερα (που αποτελεί μία από τις χειρότερες μορφές καρκίνου, εάν δεν διαγνωστεί έγκαιρα), φαίνεται ότι προδιαθέτει η αθροιστική έκθεση στον ήλιο και τα ηλιακά εγκαύματα, κυρίως κατά την νηπιακή και παιδική ηλικία.
Άτομα «υψηλού κινδύνου» να εμφανίσουν κακόηθες μελάνωμα είναι επίσης όσοι έχουν πολλούς ή ασυνήθιστους / μεγάλους μελαγχρωματικούς σπίλους («ελιές») στο σώμα τους, φωτότυπο 1 ή 2 (θα αναλυθεί εκτενέστερα παρακάτω), καθώς και συγγενείς που έχουν εμφανίσει μελάνωμα.
Όπως γίνεται κατανοητό, ο ήλιος δεν αστειεύεται καθόλου με το δέρμα. Ελάχιστο χρονικό διάστημα έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία χωρίς προστασία μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό για την υγεία της επιδερμίδας, γι’ αυτό και η φροντίδα της αποτελεί μια διαδικασία που θα πρέπει να τηρείται κατά γράμμα. Συνεπώς, πριν ξεκινήσετε την επιχείρηση «Μαύρισμα», καλό θα ήταν να έχετε κατά νου τα εξής:
Έρευνες έχουν δείξει ότι ο άνθρωπος εκτίθεται στον ήλιο κατά μέσο όρο για 14 ώρες την εβδομάδα. Είναι κατανοητό, επομένως, ότι η αντιηλιακή προστασία δεν θα πρέπει να ξεκινά με την πρώτη εξόρμηση στην παραλία, αλλά είναι μια διαρκής διαδικασία που απαιτεί συνεχή έλεγχο και φροντίδα της επιδερμίδας.
Το μαύρισμα επιτυγχάνεται σταδιακά. Η έκθεση στον ήλιο τις πρώτες ημέρες δεν πρέπει να ξεπερνά τη μισή ώρα, αν θέλετε να αποφύγετε τα εγκαύματα. Το αργό μαύρισμα είναι καλύτερο και διαρκεί περισσότερο.
Αποφύγετε τους περιπάτους ή την ηλιοθεραπεία τις μεσημεριανές ώρες, επειδή τότε η ακτινοβολία έχει τη μέγιστη ισχύ της.
Αποφύγετε όσο μπορείτε την άσκοπη έκθεση στον ήλιο. Αναζητάτε πάντα σκιερά μέρη και προσπαθήστε να αφήνετε όσο το δυνατόν μικρότερη επιφάνεια του δέρματος ακάλυπτη. Χρησιμοποιήστε σαν ασπίδα από τον ήλιο ρούχα, καπέλο και γυαλιά, ιδιαίτερα στα μωρά και τα μικρά παιδιά που παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευαισθησία. Μην ξεχνάτε ότι το 25% της υπεριώδους ακτινοβολίας που δεχόμαστε σε όλη μας τη ζωή το παίρνουμε μέχρι τα 20 πρώτα χρόνια, ενώ επίσης μελέτες αποδεικνύουν ότι το κακόηθες μελάνωμα των ενηλίκων οφείλεται κυρίως σε παρατεταμένη και έντονη έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία.
Επιλέξτε αντιηλιακό με μεγάλο δείκτη προστασίας (πάνω από 20). Ο δείκτης αντιπροσωπεύει τον βαθμό προστασίας κυρίως έναντι της UVB ακτινοβολίας και καθορίζει πόσο περισσότερο μπορούμε να παραμείνουμε στον ήλιο με τη χρήση αντιηλιακού χωρίς να πάθουμε έγκαυμα. Για παράδειγμα, αν ο χρόνος που απαιτείται για την πρόκληση εγκαύματος από τον ήλιο είναι 30 λεπτά και χρησιμοποιήσουμε αντιηλιακό με δείκτη προστασίας 8, μπορούμε να μείνουμε στον ήλιο 8 φορές περισσότερο (δηλαδή 4 ώρες) χωρίς να πάθουμε έγκαυμα.
Δερματολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα προϊόντα με δείκτη προστασίας (“SPF” – “SunProecionFacor”) 15 μπλοκάρουν το 93,6% των ακτίνων UVB, ενώ τα προϊόντα με SPF 20 το 96,6%. Μπορεί η διαφορά να μη φαντάζει μεγάλη, όμως οι δερματολόγοι υποστηρίζουν ότι ακόμη και αυτό το 3% μπορεί να αποδειχθεί σημαντικό στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος.
Μάθετε το φωτότυπο της επιδερμίδας σας. Πρόκειται για την ευαισθησία που έχει καθένας στον ήλιο και καθορίζει το βαθμό προστασίας του αντιηλιακού που θα επιλέξετε.
Το φωτότυπο Α έχει να κάνει με δέρμα πολύ ευαίσθητο στον ήλιο και ανοιχτά χαρακτηριστικά. Η επιδερμίδα καίγεται και δεν μαυρίζει. Αντιδρά συνήθως με κοκκινίλες, φαγούρες και σπυράκια. Τα αντιηλιακά θα πρέπει να παρέχουν υψηλή προστασία από τις υπεριώδεις ακτίνες UVA και UVB. Σε τέτοιο φωτότυπο συνιστάται η αγορά αντιηλιακού με δείκτη προστασίας 30.
Το φωτότυπο Β αναφέρεται σε δέρμα ευαίσθητο στον ήλιο και ανοιχτόχρωμα χαρακτηριστικά. Η επιδερμίδα καίγεται και μαυρίζει πολύ λίγο. Συνιστώμενος δείκτης προστασίας: 20.
Το φωτότυπο Γ ταιριάζει σε δέρμα ευαίσθητο στον ήλιο τις πρώτες, όμως, ημέρες ηλιοθεραπείας. Κοκκινίζει, αλλά μετά μαυρίζει αρκετά. Συνιστώμενος δείκτης προστασίας: 10 έως 15.
Τέλος, το φωτότυπο Δ αναφέρεται στο ανθεκτικό δέρμα στον ήλιο. Η επιδερμίδα μαυρίζει σχεδόν πάντα και παθαίνει εγκαύματα μόνο σε ακραίες καταστάσεις. Συνιστώμενος δείκτης προστασίας: 1 έως 6.
Το αντιηλιακό απλώνεται πάντα σε στεγνό δέρμα για να απορροφάται καλύτερα και πρέπει να εφαρμόζεται τουλάχιστον 20 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο. Ανανεώνετε την εφαρμογή ικανοποιητικής ποσότητας αντιηλιακού ανά 2 ώρες, εφόσον συνεχίζεται η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Συνήθως, ποσότητα ίση με ένα ποτήρι σφηνάκι αρκεί για να σας παράσχει προστασία. Ωστόσο, οι ευαίσθητες περιοχές του προσώπου και των ματιών απαιτούν σίγουρα μεγαλύτερη ποσότητα.
Επίσης, μην θεωρείτε ότι το δυνατό τρίψιμο του αντιηλιακού στο σώμα αποδίδει περισσότερο. Πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι το δυνατό τρίψιμο μειώνει την αποτελεσματικότητα του αντιηλιακού κατά 25%. Μετρήστε 6 απαλά περάσματα του προϊόντος στο δέρμα για να εξασφαλίσετε την επιθυμητή προστασία.
Μην χρησιμοποιείτε ποτέ αντιηλιακό από το περασμένο καλοκαίρι, ακόμη κι αν δεν έχει λήξει. Ο χώρος και οι συνθήκες φύλαξης ενός αντιηλιακού αλλοιώνουν συνήθως την υφή του προϊόντος και μειώνουν σημαντικά την αποτελεσματικότητά του.
Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι μια υπόθεση που αφορά όλους. Οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι πολλοί. Μην ξεχνάτε, ωστόσο, ότι ο ήλιος είναι πάνω απ’ όλα πηγή ενέργειας και ζωής. Γι’ αυτό χαρείτε τον, αλλά με… προσοχή και σύνεση!
πηγή: advancehealth.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
0 comments »
Leave your response!